RAID

تشخیص درگاه‌ها

برای آن‌که RAID 0 بالاترین کارایی را ارایه کند، باید از درگاه‌هایی استفاده کرد که حداکثر کارایی را برای سخت‌دیسک‌ها فراهم ‌کنند. در حال حاضر دو استاندارد برای درگاه‌های سخت‌دیسک‌ها وجود دارد: Parallel ATA PATA) که IDE نیز نامیده می‌شود( و Serial ATA (SATA). امروزه در‌گاه‌های PATA جای خود را تقریباً به درگاه‌های ساتا داده‌اند، به‌طوری که بیش‌تر مادربرد‌های جدید درگاه PATA ندارند و در عوض از چندین درگاه ساتا استفاده می‌کنند.

به‌طور کلی درگاه Parallel ATA در دو سرعت ATA100 و ATA133 موجود است. اگر قصد استفاده از سخت‌دیسک‌های IDE را دارید، برای رسیدن به کارایی بالاتر لازم است از سخت‌دیسک‌ها و درگاه‌های ATA133 استفاده کنید. به علاوه، هر یک از آن‌ها را با استفاده از یک کابل 80 رشته‌ا‌ی، به یک درگاه مجزا به حالت Master (اصلی) متصل کنید.

هیچ‌گاه سخت‌دیسک‌ها را توسط یک کابل و با استفاده از پیکربندی Master/Slave به یک درگاه متصل نکنید، زیرا موجب افت کارایی می‌شود. دو درگاه‌ IDE نمایش داده شده در تصویر شماره‌ی «4»، توسط پل ‌جنوبی کنترل نمی‌شوند بلکه توسط چیپی اضافی که قابلیت RAID را نیز دارد کنترل می‌شوند.  

چون درگاه Parallel ATA در حال انقراض است، ما از درگاه‌ ساتا استفاده کردیم. در حال حاضر ساتا در دو نسخه‌ی SATA-1 با سرعت 5/1 گیگابیت بر ثانیه و SATA-2 با سرعت 3 گیگابیت بر ثانیه عرضه شده است. اگر تمایل دارید کارایی بالاتری داشته باشید، بهتر است از سخت‌دیسک‌ها و درگاه‌های SATA-2 استفاده کنید. در این مقاله ما از دو سخت‌دیسک Samsung HD080HJ با ظرفیت 80 گیگابایت که مبتنی بر درگاه SATA 2 هستند استفاده کرده‌ایم.

پیکربندی RAID

پیش از آغاز کار، باید این نکته را یادآور شویم که پیکربندی سیستم RAID موجب پاک شدن تمامی اطلاعات درون سخت‌دیسک‌های شما می‌شود. بنابراین اگر اطلاعات مهمی درون سخت‌دیسک‌های خود دارید، قبل از شروع به پیکربندی RAID لازم است از آن‌ها نسخه‌ی پشتیبان تهیه کنید.

بعد از متصل کردن سخت‌دیسک‌ها به درگاه‌های RAID، آن‌ها مانند دو سخت‌دیسک مجزا عمل خواهند کرد. بنابراین نیاز دارید که آن‌ها را به شکل سیستم RAID پیکربندی کنید. روش‌های پیکربندی، منو‌ها و گزینه‌های RAID در مادربردها و کنترلر‌های مختلف RAID، متفاوت است. اما این تفاوت‌ها خیلی اندک‌اند و  دستور‌العمل‌هایی را که در ادامه می‌خوانید، می‌توانید کم و بیش در تمام مادربردها پیاده کنید.

اگر از مادربردی استفاده می‌کنید که چیپ‌ست جنوبی آن همراه با کنترلر RAID است، ابتدا باید داخل برنامه‌ی بایوس سیستم بروید و از آن‌جا گزینه‌ا‌ی را که مربوط به کنترلر سخت‌دیسک است، از وضعیت IDE به RAID تغییر دهید. البته برخی از مادربردها برای کنترلر RAID گزینه‌ی مجزا دارند که توسط Enable/Disable می‌توانید آن‌ را فعال یا غیرفعال کنید. این گزینه‌ها معمولاً در بخش‌های Advanced، Advance Chipset Features، Drive Configuration، Integrated Peripheral و یا دیگر بخش‌های صفحه‌ی بایوس وجود دارند. برای اطلاعات دقیق‌تر در مورد محل این گزینه در بایوس، می‌توانید دفترچه‌ی مادربرد خود را بررسی کنید.

بعد از آن‌که گزینه‌ی RAID را در بایوس فعال کردید، در هنگام POST (به صفحه‌های مشکی رنگی که نوشته‌های سفیدی دارند و تا قبل از بارگذاری ویندوز نمایش داده می‌شوند، Power-On Self Test یا POST می‌گویند)، منوی مربوط به صفحه‌ی پیکربندی RAID را مشاهده خواهید کرد.  

برای ایجاد RAID، لازم است داخل صفحه‌ی پیکربندی آن شوید. بنابراین باید مجموعه‌ا‌ی از کلیدهایی را که در طی POST (بعد از روشن کردن کامپیوتر و قبل از وارد شدن به ویندوز) به صورت پیغامی برای داخل شدن به این صفحه ظاهر می‌شوند، فشار دهید. این کلید‌ها متناسب با سازنده‌ی چیپ RAID متغیر است. معمولاً برای داخل شدن به این صفحه، لازم است کلید Ctrl به علاوه‌ی ابتدای نام سازنده‌ی چیپ را فشار دهید 

به عنوان مثال، برای داخل شدن به صفحه‌ی پیکربندی RAID در چیپ‌ست‌های اینتل، باید کلید‌های ترکیبی Ctrl+I، برای چیپ مارول کلیدهای Ctrl+M، برای چیپ SiliconImage کلیدهای Ctrl+S، و برای چیپ Jmicron کلیدهای Ctrl+J را فشار دهید. مادربردی که ما برای آزمایش انتخاب کردیم، دو چیپ RAID دارد. بنابراین هنگام بوت شدن سیستم می‌توان به دو صفحه‌ی پیکربندی RAID داخل شد (یکی صفحه‌ی پیکربندی برای چیپ اینتل و صفحه‌ی دیگر برای چیپ مارول).

 ما دو سخت‌دیسک را به درگاه‌هایی که توسط چیپ‌ست اینتل کنترل می‌شوند وصل کردیم که می‌توانید این موضوع را در تصویر شماره‌ی «6» مشاهده کنید. همان‌طور که در این شکل می‌بینید، هنوز RAID پیکربندی نشده است، زیرا در زیر گزینه‌ی "RAID Volumes" عبارت "None defined" و در مقابل نام دو سخت‌دیسک، عبارت "Non-RAID Disk" ظاهر شده است. با توجه به این‌که ما از کنترلر RAID چیپ‌ست اینتل استفاده کردیم، بنابراین برای داخل شدن به صفحه‌ی پیکربندی RAID باید کلید‌های ترکیبی Ctrl+I را فشار دهیم.

به‌طور کلی، صفحه‌ی پیکربندی RAID با توجه به نوع سازنده‌ی چیپ RAID متفاوت است. برای مثال، اگر سخت‌دیسک‌ها را به درگاه‌های مربوط به چیپ مارول متصل کنیم، تصویر شماره‌ی «7» نمایش داده خواهد شد. همان‌طور که در این تصویر نیز می‌بینید، RAID هنوز پیکربندی نشده است (به عبارت "No array is defined!" در زیر گزینه‌ی "Arrays Information" توجه کنید). در این وضعیت، برای ورود به صفحه‌ی پیکربندی RAID، نیاز به فشار دادن کلیدهای ترکیبی Ctrl+M دارید.

پیکربندی RAID

منوی اصلی برنامه‌ی پیکربندی RAID اینتل در تصویر شماره‌ی «8» نمایش داده شده است. این صفحه بعد از فشار دادن کلید‌های ترکیبی Ctrl+I در هنگام بوت شدن سیستم و بعد از تصویر شماره‌ی «6» نمایش داده می‌شود.

 تمام برنامه‌های RAID تقریباً مشابه هم هستند و کار کردن با آن‌ها نیز آسان است. صفحه‌ی اصلی برنامه‌ی پیکربندی RAID اینتل، اطلاعات مربوط به سخت‌دیسک‌ها را نمایش می‌دهد و شامل چهار گزینه است. برای تشکیل RAID، باید در این صفحه ابتدا گزینه‌ی Create RAID Volume را انتخاب کنید. سپس صفحه‌ی دیگری (تصویر شماره‌ی «9») نمایش داده خواهد شد. اکنون در مورد گزینه‌های درون این صفحه توضیحاتی ارایه می‌دهیم. 

●Volume Name : نامی که تحت آن سیستم ‌عامل‌تان به RAID دسترسی پیدا خواهد کرد. به عبارت ساده‌تر، توسط این گزینه برای آرایه‌ی RAID خود می‌توانید نامی را انتخاب کنید.

● RAID Level (سطح RAID): توسط این گزینه می‌توانید نوع RAID مورد نیاز را انتخاب کنید. RAID 0 (Data Striping، برای بهبود کارایی) یا RAID 1 (Mirroring، برای بهبود قابلیت اطمینان) و یا دیگر نسخه‌های RAID که متناسب با چیپ RAID شما قابل دسترس هستند.

● Disks (سخت‌دیسک‌ها): این گزینه برای انتخاب سخت‌دیسک‌هایی است که قصد استفاده از آن‌ها را در آرایه‌ی RAID دارید. اگر شما سه سخت‌دیسک دارید و قصد استفاده از دو عدد از آن‌ها را به حالت RAID دارید، می‌توانید در این منو دو سخت‌دیسک مورد نیاز خود را انتخاب کنید.

● اندازه‌ی Stripe: این گزینه اندازه‌ی قطعه‌ی داده‌هایی را که RAID استفاده خواهد کرد تعیین می‌کند. اگر نخواهیم وارد جزییات بیش‌تر شویم، می‌توان گفت که این مقدار، اندازه‌ی هر یک از سکتور‌های سخت‌دیسک است که بعد از پیکربندی استفاده خواهد شد. این‌که اندازه‌ی ایده‌آل برای این گزینه چه مقدار است، به بحث زیادی نیاز دارد. به‌طور کلی اگر شما بیش‌تر با فایل‌های حجیم سر و کار دارید، هرچه مقدار قطعه (Stripe) بزرگ‌تر باشد بهتر است. اگر از حجم فایل‌هایی که قصد استفاده از آن‌ها را دارید اطلاع ندارید، می‌توانید این گزینه را در وضعیت پیش‌فرض تنظیم کنید (معمولاً 64 کیلوبایت یا 128 کیلوبایت است).

● Capacity (ظرفیت): توسط این گزینه می‌توانید ظرفیت‌های کم‌تری را برای بیش از یک RAID پیکربندی کنید. یا به عبارتی می‌توانید RAID را قسمت‌بندی کنید. یعنی 2 سخت‌دیسک RAID و یا بیش‌تر ایجاد کنید. به عنوان مثال، به جایِ داشتن یک آرایه‌ی 160 گیگابایتی، می‌توانید توسط این گزینه یک آرایه‌ی 100 گیگابایتی و یک آرایه‌ی 60 گیگابایتی داشته باشید. سیستم‌عامل این دو آرایه را به‌طور مجزا تشخیص می‌دهد.

بعد از انجام این تنظیمات، صفحه‌‌ای ظاهر خواهد شد که به شما یادآوری می‌کند تمامی اطلاعات موجود در سخت‌دیسک شما از دست خواهند رفت. با فشار دادن کلید Y، آرایه‌ی RAID تشکیل می‌شود.

در تصویر شماره‌ی «10»، می‌توانید ببینید که سیستم ما به حالت RAID 0 (Data Striping) پیکربندی شده است. بعد از ایجاد آرایه‌ی RAID، نوبت به نصب سیستم ‌عامل می‌رسد.

نصب سیستم عامل

اکنون باید روی سخت‌دیسک‌هایی که به حالت RAID پیکربندی شده‌اند، سیستم‌ عامل نصب کنید. ما از سیستم‌ عامل ویندوز ایکس‌پی استفاده کرده‌ایم و فرض را بر این گذاشته‌ایم که شما با نحوه‌ی نصب ویندوز آشنایی کامل دارید. همان‌طور که می‌دانید، برای نصب سیستم‌ عامل ابتدا لازم است از داخل صفحه‌ی بایوس، اولین وسیله‌ی قابل بوت را به دیسک‌گردان سی‌دی CD-Rom) و...( تغییر داد و سپس سی‌دی سیستم ‌عامل را درون دیسک‌گردان گذاشته و در طی فرآیند بوت و زمانی که پیغام Press Any Key To Boot From CD ظاهر می‌شود، یکی از کلید‌های صفحه‌کلید را فشار داد.

ویندوز ایکس‌پی قادر نیست به‌طور خودکار سیستم RAID را تشخیص دهد. بنابراین زمانی که شما از RAID استفاده می‌کنید، پیغامی مبنی بر این‌که سیستم شما فاقد سخت‌دیسک است ظاهر خواهد شد.

 برای این‌که با چنین پیغامی روبه‌رو نشوید، لازم است یک دیسک فلاپی شامل راه‌انداز (درایور) کنترلر RAID تهیه کنید. در گذشته، سازندگان مادربردها این فلاپی را درون جعبه‌های محصولات خود قرار می‌دادند، ولی امروزه باید خود کاربر آن را تهیه کند. برای تهیه‌ی این فلاپی لازم است سی‌دی همراه مادربرد (معمولاً سی‌دی راه‌انداز مادربرد) را داخل دستگاه دیگری (دستگاهی که سیستم ‌عامل داشته باشد) قرار داده و درون آن به دنبال پوشه‌ی RAID بگردید. اگر نتوانستید این پوشه را پیدا کنید، می‌‌توانید دفترچه‌ی راهنمای مادربرد را بررسی نمایید یا با مرکز سرویس‌دهنده‌ی مادربرد تماس بگیرید. اگر سی‌دی مادربرد خود را گم کرده‌اید، می‌توانید با مراجعه به سایت وب سازنده‌ی مادربرد و یا سازنده‌ی کنترلر RAID، این فلاپی دیسک را فراهم کنید.

در ابتدای نصب ویندوز ایکس‌پی، ممکن است پیغام زیر را مشاهده کنید:

Press F6 if you need to install a third SCSI or RAID Driver …

زمانی که این پیغام ظاهر شد، کلید F6 را فشار دهید و فلاپی دیسک مربوط به راه‌انداز RAID را درون دیسک‌گردان فلاپی قرار دهید و منتظر بمانید . 

سپس کلید S را فشار دهید و نام راه‌انداز مربوط به کنترلر، و سپس ویندوزی را که در حال نصب آن هستید، انتخاب کنید (تصویر شماره‌ی «13»). در این مثال، به دلیل این‌که مادربرد ما از چیپ ICH7R استفاده می‌کند، گزینه‌ی اول را انتخاب کردیم.

 بعد از انتخاب راه‌انداز، صفحه‌ی قبلی یک بار دیگر نمایش داده خواهد شد. اکنون راه‌انداز بارگذاری شده را می‌بینید. پس از انجام این مراحل، ویندوز آرایه‌ی RAID شما را به درستی تشخیص خواهد داد. چون ما سیستم RAID 0 را پیکربندی کردیم، ویندوز تنها یک سخت‌دیسک 160 گیگابایتی را تشخیص می‌دهد (تصویر شماره‌ی «14»).

 همان‌طور که می‌دانید، ظرفیت حقیقی سخت‌دیسک‌ها کم‌تر از میزان ذکر شده روی آن‌هاست. به عنوان مثال، یک سخت‌دیسک 80 گیگابایتی در حقیقت 53/74 گیگابایت خواهد بود. بنابراین در تصویر شماره‌ی «14»، به جای سخت‌دیسک 160 گیگابایتی، سخت‌دیسکی 150 گیگابایتی را مشاهده می‌کنید.

از این مرحله به بعد، به‌طور عادی به نصب ویندوز ادامه دهید و پس از نصب ویندوز، از آرایه‌ی RAID تازه‌ی خود نهایت استفاده را ببرید.

RAID

RAID 0

RAID 0 تحت نام Data Striping نیز مشهور است و موجب افزایش کارایی سخت‌دیسک‌ها می‌شود. این نسخه از RAID به حداقل دو سخت‌دیسک نیاز دارد و توسط نوشتن فایل‌ها درون چندین «قطعه» (Stripe) و ذخیره کردن هر یک از قطعه‌ها در سخت‌دیسکی متفاوت، عمل می‌کند. برای مثال، اگر فایلی 200 کیلوبایتی و دو سخت‌دیسک داشته باشید، این پیکربندی فایل‌ها را به دو قطعه‌ی مساویِ 100 کیلوبایتی تقسیم کرده و هر قطعه را درون یکی از سخت‌دیسک‌ها ذخیره می‌کند. به عبارتی، نیمی از فایل شما در سخت‌دیسکِ 1 و نیمی دیگر در سخت‌دیسکِ 2 ذخیره می‌شود.

توضیح بالا خیلی مختصر است. در حقیقت مقدار «قطعه» باید در زمان پیکربندی سیستم RAID مشخص شود. به عنوان مثال، اگر در تنظیمات RAID، مقدار قطعه را 128 کیلوبایت درنظر گرفته باشید، فایلِ 200 کیلوبایتی بالا به دو قطعه‌ی مساوی 128 کیلوبایتی تقسیم می‌شود (هر قطعه روی یکی از سخت‌دیسک‌ها قرار دارد) و چون حجم فایل از مجموع حجم دو قطعه کم‌تر است، 28 کیلوبایت در انتهای هر یک از دو قطعه خالی خواهد ‌ماند (به مجموع هر دو قطعه‌ای که بخشی از داده را روی خود ذخیره می‌کنند، یک بلوک می‌گویند). اما اگر به جای فایلی 200 کیلوبایتی، فایلی 64 کیلوبایتی داشتید، آن‌گاه 96 کیلوبایت در انتهای هر قطعه‌ خالی می‌ماند (یعنی 32 کیلو‌بایت روی هر دیسک ذخیره می‌شد). اما اگر در تنظیمات RAID، مقدار قطعه 32 کیلوبایت تنظیم شود، فایل 200 کیلوبایتی به 8 قطعه‌ی 32 کیلوبایتی تقسیم می‌شود و روی هر سخت‌دیسک، 4 قطعه ذخیره خواهند شد و روی هر قطعه، 7 کیلو بایت فضای خالی موجود خواهد بود (جدول شماره‌ی «1»). در وضعیتی مشابه، فایل 64 کیلوبایتی به 2 قطعه‌ی 32 کیلوبایتی تقسیم ‌می‌شود و هیچ‌ فضایی از سخت‌دیسک بیهوده تلف نخواهد شد.

با توجه به این دو مثال، به سادگی متوجه می‌شوید که وقتی با فایل‌های کم‌حجم سر و کار دارید، اگر مقدار قطعه را در تنظیمات RAID بالا در نظر بگیرید، مقداری از فضای ذخیره‌سازی سخت‌دیسک‌های شما بیهوده تلف خواهد شد. بنابراین اگر فایل‌های شما حجم کمی دارند، بهتر است هنگام پیکربندی RAID 0، گزینه‌ی Stripe (همان مقدار قطعه) را روی کم‌ترین میزان، و هنگامی که با فایل‌های حجیم سر و کار دارید، این گزینه را روی مقادیر زیادتر تنظیم کنید.

بلوک	سخت‌دیسک 1	سخت‌دیسک 2
بلوک 1	قطعه‌ی 1	قطعه‌ی 2
بلوک 2	قطعه‌ی 3	قطعه‌ی 4
بلوک 3	قطعه‌ی 5	قطعه‌ی 6
بلوک 4	قطعه‌ی 7	قطعه‌ی 8

جدول شماره‌ی «1»: نحوه‌ی پیکربندی RAID 0 

اما RAID 0 چگونه سبب افزایش کارایی می‌شود؟ در مثال بالا، همان‌طور که مشاهده کردید، به جای ذخیره کردن یک فایل 200 کیلوبایتی در یک سخت‌دیسک، دو فایل 100 کیلوبایتی در دو سخت‌دیسک ذخیره شدند. زمان صرف شده برای ذخیره کردن یک فایل 100 کیلوبایتی، به‌طور تئوری نصف زمانِ صرف شده برای ذخیره‌سازی یک فایل 200 کیلوبایتی است. به‌طور کلی، RAID 0 با موازی کردن دو سخت‌دیسک، اجازه می‌دهد سرعت خواندن و نوشتن اطلاعات در سخت‌دیسک‌ها افزایش پیدا کند و این موضوع نیز سبب افزایش کارایی آن‌ها می‌شود.

مجموع کل ظرفیت دو سخت‌دیسک، مقدار ظرفیت آرایه‌ی RAID 0 را تعیین می‌کند. به عنوان مثال، اگر شما از دو سخت‌دیسک 80 گیگابایتی استفاده کنید، ظرفیت ذخیره‌سازی سیستم 160 گیگابایت خواهد بود.

اگر قصد دارید سیستمی با کارایی بالا تهیه کنید، باید در عوضِ یک سخت‌دیسک ظرفیت بالا، دو سخت‌دیسک با ظرفیت پایین‌تر بخرید و آن‌ها را به حالت RAID 0 پیکربندی کنید. این روش، علاوه‌ بر این‌که سبب افزایش کارایی می‌شود، هزینه‌ها را نیز کاهش می‌دهد، زیرا امروزه قیمت دو سخت‌دیسک 250 گیگابایتی (برای مثال) ارزان‌تر از یک سخت‌دیسک 500 گیگابایتی است. البته باید این نکته را یاد‌آور شد که RAID 0 معایبی نیز دارد که مهم‌ترین آن‌ها، امنیت پایین است. به عبارتی، اگر یکی از سخت‌دیسک‌ها صدمه ببیند، تمامی اطلاعات صدمه می‌بیند و غیرقابل استفاده خواهد شد.

همان‌طور که گفته شد، اگر یک فایلِ تصویری 200 کیلوبایتی توسط آرایه‌ی RAID 0 ذخیره شود، به دو بخش 100 کیلوبایتی تقسیم خواهد ‌شد و در هر یک از دیسک‌ها، 100 کیلوبایت از این تصویر ذخیره می‌شود. بنابراین با صدمه دیدن یکی از سخت‌دیسک‌ها، این تصویر غیرقابل مشاهده خواهد شد. تصویر شماره‌ی «1»، به‌طور خلاصه نحوه‌ی عملکرد RAID 0 را نمایش می‌دهد.  

 RAID 1+0, RAID 0+1,RAID 1

RAID 1 

 این نوع ‌RAID، کارایی سیستم را افزایش نمی‌دهد و هدف آن، بهبود قابلیت اطمینان داده‌های کامپیوتر است. توسط RAID 1، کاربر اطمینان دارد که هیچ‌گاه اطلاعاتی را که ذخیره کرده است، از دست نخواهد داد. این نسخه ازRAID  به حداقل دو سخت‌دیسکِ یکسان نیاز دارد و تحت نام Mirroring شناخته می‌شود. معادل فارسی لغت Mirror، کلمه‌ی آینه است. حتماً با این تشبیه ساده، به نحوه‌ی عملکرد RAID 1 پی برده‌اید. در آرایه‌ی RAID 1، هر تغییری که در یکی از سخت‌دیسک‌ها اعمال شود، روی دیسک دیگر نیز ایجاد خواهد شد.

به عنوان مثال، اگر فایلی را روی سخت‌دیسک اول کپی کنید، نسخه‌ای دقیقاً مشابه با این فایل، به‌طور خودکار روی سخت‌دیسک دوم نیز کپی خواهد شد. در این آرایه، اگر سخت‌دیسک اول صدمه ببیند، به آسانی می‌توان از سخت‌دیسک دوم استفاده کرد و بنابراین هیچ‌گاه اطلاعات شما از بین نخواهد رفت. این نسخه از RAID در حقیقت سیستم پشتیبان مبتنی بر سخت‌افزار است و بیش‌تر در مکان‌هایی که اطلاعات مهمی دارند، به کار گرفته می‌شود. جدول شماره‌ی «2»، نحوه‌ی عملکرد سخت‌دیسک‌ها را در پیکربندی RAID 1 نمایش می‌دهد.

بلوک	سخت‌دیسک 1	سخت‌دیسک 2
بلوک 1	قطعه‌ی 1	قطعه‌ی1
بلوک 2	قطعه‌ی 2	قطعه‌ی 2
بلوک 3	قطعه‌ی 3	قطعه‌ی 3

جدول شماره‌ی «2»

چون سخت‌دیسک دوم در واقع دیسکی پشتیبان است، کل ظرفیت ذخیره‌سازی تنها ظرفیت یکی از سخت‌دیسک‌هاست. بنابراین اگر شما دو سخت‌دیسک 80 گیگابایتی را به حالت آرایه‌ی RAID 1 پیکربندی کنید، کل ظرفیت ذخیره‌سازی شما تنها 80 گیگابایت خواهد بود. به‌طور کلی، اگر اطلاعاتی که در کامپیوتر ذخیره می‌کنید از اهمیت خاصی برخوردار است، RAID 1 بهترین روش برای محافظت از آن‌هاست. تصویر شماره‌ی «2»، نحوه‌ی عملکرد RAID 1 را نمایش می‌دهد

. لازم به توضیح است که پیکربندی‌های دیگری نیز برای RAID وجود دارد، اما همه‌ی کنترلر‌های RAID از آن‌ها پشتیبانی نمی‌کنند. در ادامه، به‌طور مختصر در مورد دیگر انواع عمومی RAID توضیحاتی ارایه می‌کنیم.

 RAID 0+1

همان‌طور که از نام آن پیدا است، ترکیبی از RAID 0 و RAID 1 است. در حقیقت این نسخه از RAID مزایای RAIDهای 0 و 1  را با یکدیگر ترکیب می‌کند و موجب بهبود قابلیت اطمینان و افزایش کارایی می‌شود. RAID 0+1 نیاز به 4 سخت‌دیسک یکسان دارد که دو سخت‌دیسک اول به صورت RAID 0 عمل می‌کنند و دو سخت‌دیسک دوم Mirror مجموعه‌ی اول خواهند شد. در این پیکربندی، اگر یکی از سخت‌دیسک‌‌ها صدمه ببیند، سیستم صرفاً به حالت RAID 0 عمل می‌کند. جدول شماره‌ی «3» نحوه‌ی نوشتن اطلاعات در این آرایه را نمایش می‌دهد.  

بلوک	سخت‌دیسک 1	سخت‌دیسک 2	سخت‌دیسک 3	سخت‌دیسک 4
بلوک 1	قطعه‌ی 1	قطعه‌ی 2	قطعه‌ی 1	قطعه‌ی 2
بلوک 2	قطعه‌ی 3	قطعه‌ی 4	قطعه‌ی 3	قطعه‌ی 4
بلوک 3	قطعه‌ی 5	قطعه‌ی 6	قطعه‌ی 5	قطعه‌ی 6

جدول شماره‌ی «3» 

RAID 10 یا RAID 1+0

این نسخه از RAID، عملکردی تقریباً برعکسِ RAID 0+1 دارد. RAID 0+1 در حقیقت RAID 0 است که در آن RAID 1 گنجانده شده است، ولی RAID 10 ذاتاً RAID 1 است که RAID 0 در آن گنجانده شده است. این نسخه از RAID نیز به 4 سخت‌دیسک نیاز دارد و اگر یکی از سخت‌دیسک‌ها صدمه ببیند، آرایه صرفاً به حالت RAID 1 عمل می‌کند. در جدول شماره‌ی «4»، چگونگی عملکرد RAID 10 نمایش داده شده است.

بلوک	سخت‌دیسک 1	سخت‌دیسک 2	سخت‌دیسک 3	سخت‌دیسک 4
بلوک 1	قطعه‌ی 1	قطعه‌ی 1	قطعه‌ی 2	قطعه‌ی 2
بلوک 2	قطعه‌ی 3	قطعه‌ی 3	قطعه‌ی 4	قطعه‌ی 4
بلوک 3	قطعه‌ی 5	قطعه‌ی 5	قطعه‌ی 6	قطعه‌ی 6

جدول شماره‌ی «4»

RAID 5

این نسخه از RAID، قدرتمندترین نوع RAID برای کامپیوترهای خانگی است و به کنترل‌کننده‌ا‌ی سخت‌افزاری برای مدیریت آرایه نیاز دارد. اما برخی از سیستم‌های ‌عامل، این قابلیت را از طریق نرم‌افزار شبیه‌سازی می‌کنند. RAID 5 به حداقل سه سخت‌دیسک نیاز دارد که برای آرایه‌ی بهترین کارایی، باید یکسان باشند. به‌طور کلی RAID 5 نوعی از RAID 0 با بیت Parity (بیت توازن) برای مراقبت از اطلاعات آرایه است.

اکنون اجازه دهید قبل از توضیح کلی در مورد RAID 5، نگاهی مختصر به درس ریاضی دوران دبستان بیندازیم:

1+0 = P

0+P = 1

P+1 = 0

در این معادله‌ها، با توجه به این‌که دو تا از داده‌ها معلوم است، به سادگی ‌می‌توان مقدار P را محاسبه کرد. بنابراین اگر بتوان شیوه‌ی ذخیره شدن اطلاعات در RAID 0 را به شکل یک معادله در‌آورد، زمانی ‌که یکی از سخت‌دیسک‌ها صدمه می‌بیند، به ‌سادگی می‌توان اطلاعات موجود در آن را بازیابی کرد. این موضوع سبب افزایش امنیت RAID 0 می‌شود. RAID 5 دقیقاً همین کار را می‌کند و با ایجاد توازن (Parity)، سبب افزایش امنیت اطلاعات در آرایه‌ی RAID 0 می‌شود.

در حقیقت بیت توازن نوعی محاسبات باینری است که دو بلوک از داده را با همدیگر مقایسه می‌کند و بلوک داده‌ی سوم را براساس بلوک‌های 1 و 2 تشکیل می‌دهد. اگر حاصل ‌جمع دو بلوک داده زوج باشد، بیت توازن نیز زوج خواهد بود. اما اگر حاصل‌ جمع دو بلوک داده فرد باشد، بیت توازن فرد خواهد بود. در محاسبات باینری، 0+0 و 1+1 هر دو برابر با صفر و 0+1 و 1+0 هر دو برابر با 1 هستند. براساس این روش، اگر یکی از سخت‌دیسک‌های آرایه RAID 5 صدمه ببیند، زمانی که سخت‌دیسک دیگری جایگزین آن شود، بیت توازن اجازه خواهد داد اطلاعات دوباره احیا شوند (با دانستن حاصل‌ جمع یک معادله و یکی از اعداد معادله، به راحتی می‌توان عدد مجهول را پیدا کرد). جدول شماره‌ی «5»، نحوه‌ی عملکرد RAID 5 را نمایش می‌دهد که حرف "P" در آن، معین‌کننده‌ی بیت توازن است.

بلوک	سخت‌دیسک 1	سخت‌دیسک 2	سخت‌دیسک 3
بلوک 1	قطعه‌ی 1	قطعه‌ی 2	P
بلوک 2	قطعه‌ی 3	P	قطعه‌ی 4
بلوک 3	P	قطعه‌ی 5	قطعه‌ی 6

جدول شماره‌ی «5»

همان‌طور که در جدول شماره‌ی «5» مشاهده می‌کنید، بیت توازن بین سخت‌دیسک‌ها برای افزایش کارایی و قابلیت اطمینان داده‌ها تغییر مکان می‌دهد. افزایش کارایی به این دلیل است که به جای نوشتن اطلاعات روی یک سخت‌دیسک، از چندین سخت‌دیسک استفاده می‌شود. ضمن این‌که اگر سخت‌دیسک 2 صدمه ببیند، داده‌های موجود در این سخت‌دیسک می‌توانند براساس داده‌ها و‌ بیت توازنِ قرار گرفته در دو سخت‌دیسک دیگر، دوباره بازسازی شود. به‌طور کلی ظرفیت ذخیره‌سازی این آرایه برابر با مجموع ظرفیت دو سخت‌دیسک است. یعنی اگر از 3 سخت‌دیسک 500 گیگابایتی استفاده شود، ظرفیت ذخیره‌سازی برای این آرایه 1000 گیگابایت خواهد بود. این را هم بدانید که اگر یکی از سخت‌دیسک‌ها صدمه ببیند، بعد از جایگزین کردن آن با یک دیسک سالم، بازیابی اطلاعات دیسک معیوب مدتی طول خواهد کشید.

JBOD 

این کلمه مخفف عبارت Just a Bunch Of Disks است و در حقیقت سیستم RAID به حساب نمی‌آید. JBOD از دو سخت‌دیسک با ظرفیت‌های مختلف استفاده می‌کند و سبب می‌شود سیستم‌ عامل به جای دو سخت‌دیسک با ظرفیت‌های مختلف، یک سخت‌دیسک با ظرفیت بیش‌تر را تشخیص دهد. به عنوان مثال، می‌توانید توسط JBOD یک سخت‌دیسک 40 گیگابایتی را به یک سخت‌دیسک 80 گیگابایتی اضافه کنید، ‌طوری که کامپیوترتان آن‌ها را به عنوان یک سخت‌دیسک 120 گیگابایتی شناسایی کند.

امکانات لازم برای پیکربندی RAID

برای پیکربندی RAID در کامپیوتر خود، به دو چیز نیاز دارید:

1- کنترلر RAID

2- حداقل دو عدد سخت‌دیسک

در این بخش به دلیل این‌که RAID 0 برای کاربران کامپیوتر‌های خانگی بیش‌تر از دیگر نسخه‌های RAID کاربرد دارد، قصد داریم شما را با شیوه‌ی پیکربندی RAID 0 آشنا کنیم. البته پیکربندی RAID 1 نیز تا حدود زیادی مشابه با پیکربندی RAID 0 است.

همان‌طور که گفتیم، پیکربندی RAID 0 به دو سخت‌دیسک و یک کنترلر RAID نیاز دارد. امروزه بیش‌تر مادربردها به صورت مجتمع مجهز به کنترلر RAID هستند. بنابراین قبل از هر چیز لازم است بررسی کنید که آیا مادربردتان مجهز به کنترلر RAID هست یا خیر. برای آگاهی از این موضوع، می‌توانید به دفترچه‌ی راهنمای مادربرد خود رجوع کرده و یا بخش بعدی این مقاله را مطالعه کنید. اگر مادربرد شما  قابلیت RAID ندارد، می‌توانید از یک کارت RAID مبتنی بر درگاه‌های PCI و یا PCI Express x1 استفاده کنید.

آیا مادربرد شما کنترلر RAID دارد؟   

چیپ‌ست پل ‌جنوبی مادربرد، وظیفه‌ی کنترل سخت‌دیسک را برعهده دارد. اگر این چیپ‌ست، کنترلر RAID مجتمع شده داشته باشد، مادربرد نیز مجهز به ویژگی RAID است. در پل‌های ‌جنوبی شرکت اینتل که به نام ICH معروف هستند، اگر به دنبال نام آن‌ها حرف R قرار گیرد، کنترلر RAID دارند. برای مثال، چیپ‌ست ICH7 داری کنترلر RAID نیست، در حالی‌که چیپ‌ست ICH7R این کنترلر را به حالت مجتمع دارد. معمولاً سایر سازندگان چیپ‌ست بیش‌تر محصولات خود را با کنترلر RAID مجتمع عرضه می‌کنند. به عنوان مثال، چیپ‌ست‌های پل جنوبی VIA 8237 و SiS 964 کنترلر RAID دارند.

برخی از مادربردها نیز علاوه بر ‌پل ‌جنوبی، یک چیپ اضافی دارند که درگاه‌های بیش‌تری را برای سخت‌دیسک‌ها فراهم می‌کند. به عنوان مثال، توسط یک چیپ اضافی، دو درگاه IDE علاوه بر دو درگاه IDE متصل به پل‌ جنوبی، به مادربرد اضافه شده و موجب می‌شود مادربرد 4 درگاه IDE ‌داشته باشد (این موضوع برای درگاه‌های SATA نیز صادق است). این چیپ‌ها معمولاً ساخت شرکت‌هایی چون Silicon Image، Jmicron، Marvell، Promise، GigaRaid، VIA، HighPoint و ... است. به‌طور کلی این چیپ‌های اضافی مجهز به کنترلر RAID هستند. اگر چیپ‌ست مادربرد شما از قابلیت RAID پشتیبانی نکند، توسط این چیپ‌های اضافی، این قابلیت برای مادربرد شما فراهم می‌شود. اگر مادربرد شما از چنین چیپ‌هایی برای پیکربندی RAID استفاده می‌کند، لازم است سخت‌دیسک‌های خود را به درگاه‌های مبتنی بر آن‌ها متصل کنید.

در تصویر شماره‌ی «3» می‌توانید جزییات مادربرد D975XBX2 شرکت اینتل را که در این مقاله برای پیکربندی RAID از آن استفاده شده است مشاهده کنید. این مادربرد 8 درگاه SATA 2 دارد که 4 عدد از این درگاه‌ها متصل به پل جنوبی ICH7R و 4 عدد دیگر توسط چیپ 88SE6145 شرکت Marvell کنترل می‌شود. لازم به ذکر است که هر دو چیپ ذکر شده مجهز به کنترلر RAID هستند. اگر این مادربرد از چیپ ICH7 به جای ICH7R استفاده می‌کرد، برای پیکربندی RAID مجبور بودید سخت‌دیسک‌های خود را به چیپ 88SE6145 مادربرد متصل کنید.

 همان‌طور که در تصویر شماره‌ی «3» مشاهده می‌کنید، اینتل از دو رنگ مختلف برای درگاه‌های ساتا استفاده کرده است. درگاه‌های متصل به پل ‌جنوبی مشکی رنگ و درگاه‌های متصل به چیپ Marvell آبی رنگ هستند. بنابراین برای پیکربندی RAID در این مادربرد لازم است دو سخت‌دیسک خود را به درگاه‌های با رنگ یکسان متصل کنید (یعنی به درگاه‌های آبی رنگ یا مشکی رنگ). با توجه به این‌که چیپ ‌پل جنوبی مادربرد D975XBX2 شرکت اینتل  قابلیت RAID دارد، ما ترجیح دادیم که از این درگاه برای وصل کردن سخت‌دیسک‌ها استفاده کنیم

AMD

پردازنده‌های Mobile

اما بازار دیگری که برای AMD هم بسیار پر اهمیت است بازار پردازنده های موبایل می باشد. در حقیقت پردازنده موبایل AMD از سال 2008 هم در زمینه هسته پردازنده و هم در پلتفرم دست خوش تغییراتی خواهند شد که نتیجه آن مشاهده امکاناتی است که پیش از آن فقط در کامپیوترهای رومیزی شاهد آنها بودیم.

 اولین پردازنده ای که در سال 2008 عرضه می شود Griffin نام دارد که می توان آن را از سری پردازنده های موفق Turion 64 X2 به حساب آورد.Griffin با پلتفرم جدید خود یعنی Puma ارائه خواهد شد.

Griffin یک پردازنده دو هسته ای با توان مصرفی (split-power) و ولتاژ ورودی بسیار پایین است که نتیجه داشتن لپ تاپهایی با طول عمر باطری بیشر خواهد بود.

 در مورد امکانات Griffin باید گفت که از حافظه های DDR2-800MHz (دو کاناله) وهمچنین از HT 3.0 پشتیبانی خواهد کرد. برای Griffin هنوز سوکتی در نظر گرفته نشده است اما مطمئنا باید انتظار سوکتی جدید و البته متفاوت با سوکت S1 (که درHawk به کار رفت) را داشته باشیم.

پردازنده‌های مخصوص Server

دسته آخر پردازنده های معاری K10 که به آن می پردازیم پردازنده Barcelona است. بارسلونا (که از پردازنده های Cities Family به شمار می رود) یک پردازنده چهار هسته ای 65نانومتری است که از HT 2.0 پشتیبانی می کند. دیگر مشخصات این پردازنده مانند حافظه کاشه، دستورالعملهای SSE و.... کاملا مشابه Phenom ها هستند و فقط امکانات امنیتی پیشرفته ای به آن لضافه شده که آن هم به خاطر ماهیت سرور بودن بارسلونا طبیعی است. 

درباره دیگر خصوصیات بارسلونا باید گفت که یک پردازنده پندway به شمار می رود. منظور way در server تعداد پردازنده های قابل استفاده در معماری server است.

پردازنده های بارسلونا به دو دسته Opteron 8000/2000 و Opteron 1000 تقسیم می شوند.سریOpteron 8000/2000از سوکتF و حافظه های DDR2 667MHz پشتبانی می کنند و سرعت HT آنها 2.0GT/s است.

سری Opteron 1000 از سوکت +AM2 و حافظه هایDDR2 800MHz پشتیبانی می کنند و سـرعت HT بـــرابـر5.2 GT/s دارنــــد.

AMD طبقه بندی دیگری بر اساس توان مصرفی در هر سری انجام داده:

SE پردازنده هایی با توان مصرفی 120W

Standard پردازنده هایی با توان مصرفی 95w

و HE پردازنده هایی با توان مصرفی .68w

احتمالا زمان عرضه بارسلونا نوامبر سال جاری خواهد بود البته همزمان با عرضه بارسلونا در زمینه پردازنده های Opteron Mulri Way یک پردازنده 1-Way با اسم رمزBudapest نیز عرضه می کند.

به گفته phil hester (رئیس بخش تکنولوژی AMD)بارسلونا از 40 تا 90% از پردازنده های دو هسته ای سرور این شرکت سریع تر خواهد بود.

اما گام بعدی AMD در سرورها تولید پردازنده هایی از دسته Multi Way با یک پلتفرم بسیار قوی و پیشرفته است این پردازنده در سال 2008 با سوکت +F ارائه خواهد شد. اولین پردازنده این سری با اسم رمز Shanghai می باشد. در شکل روبرو برتری بی چون و چرای این پلتفرم را مشاهده می کنید.

چیپ‌ست RD790

AMD از زمان خریداری کمپتانی ATI چیپ‌ستهای مادربردی که از پردازنده‌های AMD‌پشتیبانی می‌کنند را خود متناسب با تولیدات پردازنده‌هایش تولید و عرضه می‌کنند RD790 نیز یک چیپ‌ست جدید است که برای پردازنده‌های معماری K10 طراحی شده‌ است.

RD790 درحقیقت توسعه یافته چیپ‌ست ATI 580X با تغییرات عمده می‌باشد. که توانایی‌های قابل توجهی را به آن افزوده شده است.یکی از این تغییرات که بزرگترین امتیاز RD790 نیز به حساب می‌آید استفاده از 41 مسیر PCI-e2.0 است که پشتیبانی از 4 اسلات PCI-e2.0x16 را برای RD790 به ارمغان و توانسته یک برتری نسبی از رقیب خود پیدا کند.

برخلاف nvidia SLI که فقط توانایی بهره‌مندی از 2 یا 4 پردازنده گرافیک را در حالت SLI دارد. چیپ‌ست RD790 در حالت Cross fire توانایی پشتیبانی از 1,2,4 ویا حتی 3 پردازنده گرافیک را دارا می‌باشد. در حالت استفاده از 3 پردازنده 2.6x افزایش سرعت و کارایی و در هنگام استفاده از 2 کارت ، 1.8x بهبود را شاهد هستیم. اما هنوز AMD نتایج استفاده از 4 پردازنده را فاش نکرده است.

RD790 یک چیپ‌ست 27*27mm با فناوری ساخت 65nm می‌باشد که توانایی پشتیبانی از HT3.0 و سوکتهای AM2+ را دارد.همچنین حداکثر توان مصرفی تحت بیشترین فشار کاری(TDP) در این چیپ‌ست 10Wat می‌باشد.

زمان ارائه RD790 چندان دور نیست و قرار است قبل از عرضه پردازنده‌های Phenom(نیمه دوم 2007)مادربردهای مجهز به این چیپ‌ست وارد بازار شوند.

AMD Fusion

 Fusion در لغت به معنی هم جوشی است و البته نام معماری بعدی AMD ، در حقیقت بعد از معماری K10 ،کمپانی AMD قصد دارد تا در تمام زمینه‌های فعالیتی خود، مخصوصا پردازنده‌های موبایل به سمت معماری Fusion حرکت کند. بزرگ‌ترین هدف ‌این معماری را می‌توان مجتمع کردن GPU یا همان پردازنده گرافیکی در پردازنده اصلی دانست.

هم اکنون به منظور به وجود آوردن قابلیت پردازش گرافیکی فوق العاده در کامپیوتر وظایف هر قطعه بسیار تخصصی‌ است به طوری که پردازنده اصلی (CPU) وظیفه‌ای برای پردازش گرافیکی برعهده ندارد و یک پردازنده جداگانه که به طور مستقل حافظه اصلی هم دارد به نام GPU اینگونه عملیاتها را انجام می‌دهد اما مشکلی که در این بین وجود دارد و مانعی برای توسعه آنها به شمار می‌رود وفقه زمانی بین پردازش این دو پردازنده به خاطر وجود پهنای باند محدود بین این دو قطعه است. جدیدترین راه حلی که برای حل این مشکل ارائه شده مجتمع کردن این دو پردازنده است.

Fusion را می‌توان تا حدودی با کاری که‌اینتل با FPU انجام داد مقایسه کرد(اینتل FPU را در پردازنده های سری 486 خود به داخل CPU انتقال داد که از آن زمان تا کنون همچنان‌ این جریان ادامه دارد).

اما باید گفت چند تفاوت عمده میان FPU وGPU وجود دارد که بزرگی و دشواری کار را هرچه بیشتر نمایان می‌سازد. از جمله ابعاد GPU است که اصلا با FPU قابل مقایسه نیست و دیگری نا هماهنگی در فرکانس کاری ‌این دو پردازنده است

.
البته ‌این نکته را هم باید در نظر گرفت که در صورت مجتمع شدن GPU احتیاج به یک پهنای باند گسترده برای ارتباط با حافظه اصلی و سرعت بخشیدن به ‌این حافظه است.

در صورت تحقق‌ این طرح ، بهترین نامی‌که می‌توان بر روی ‌این پردازنده‌ها گذاشت Heterogeneous Multicore processor خواهد بود.

در مورد پلتفورم Fusion اطلاعات زیادی در دست نیست ولی احتمالا پشتیبانی از DirectX 11 را در‌این پلتفورم شاهد خواهیم بود.

AMD

معماری K8

ذهنیت استفاده از دو پردازنده جداگانه دسکتاپ بر روی یک برد از مدتها قبل وجود داشته ، اما مشکلاتی از تحقق این فکر ممانعت می‌کرده از جمله اینکه رابطه دو پردازنده با حافظه اصلی تمام پهنای باند ارتباطی را اشغال خواهد کرد و عملا پردازنده با دیگر قطعات پر سرعت مانند گرافیک نمی تواند ارتباط قابل قبولی را دلشته باشد.

اما این معماری نیز با به کارگیری چند تکنیک بر این مشکلات فایق آید. از این زمان به بعد تمام پردازنده های FX AMD بر مبنای معماری 4*4 طراحی می شوند (حتی در معماری K10 ). لازم به ذکر است که K8L اولین معماری است پردازدنده های آن مجهز به حافظه کاشه سطح 3 هستند.

با اینکه زمان زیادی از ارائه این تکنولوژی ها گذشته و مطمئنا شما هم با آن ها آشنایی دارید اما از آنجا که در مباحث بعدی درباره توسعه این تکنولوژی ها بحث می شود در ذیل اشاره ای کوتاه به این تکنولوژی ها می کنیم.

Integrated Memory Controller : هدف این تکنیک از بین بردن واسطه در ارتباط پردازنده با حافظه اصلی بوده و در نتیجه کاهش زمان دسترسی به حافظه (از 80 نانوثانیه به 45 نانو ثانیه) با بر قراری ارتباط مستقیم را به ارمغان آورده است برای این کار کنترلر حافظه مجتمع در پردازنده با دو خط ارتباطی 72 بیتی با حافظه ارتباط دارند که در پردازنده های سرور با حافظه DDR2 667 MHz رنج انتقال داده ای برابر 10.7 GB/s و در مدلهای دسکتاپ با 4 هسته در معماری 4*4 (که از حافظه های DDR2 1066 MHz در معماری K10 پشتیبانی می کنند) به رنج انتقال داده 25.6 GB/s دست یافته اند.

اما یک تکنیک مشکلاتی را هم برای AMD به وجود آورده است از جمله این که تغییر تکنولوژی برای پشتیبانی از حافظه های جدید بسیار پر هزینه خواهد بود به همین دلیل معمولا AMD از نظر زمانی دیر تر از اینتل از حافظه های جدید پشتیبانی می کند.

HyperTarsport : ایده اصلی از آنجا نشات گرفت که کنترلر حافظه مجتمع در پردازنده عملا تمام پهنای باند پردازنده را اشغال کرده بود به همین منظور از یک مسیر اختصاصی برای ارتباط دیگر قطعات سخت افزاری پرسرعت مانند VGA که احتیاج به پهنای باند گسترده دارند طراح شده. HT در نسخه اولیه فرکانسی برابر 2.0 GHz و رنج انتقال دادهای برابر 6.4 GB/s را داراست.

(Virtualization (AMD-V : این تکنولوژی باعث افزایش قابلیت سیستم در هنگام ایجاد یک ماشین مجازی روی سیستم (مخصوصا برای پردازنده های سرور) با استفاده از کاهش لایه های میان برنامه های کاربردی و سیستم عامل است این فناوری که pacefica نام دارد یک رابط سخت افزاری با نام Hypervisor است که جایگزین Software Virtualization گشته است شکل شماره (1) به خوبی گواه این موضوع است.

معماری K9

زمانی که در سال 2003 ، AMDپردازنده های مبتنی بر معماری K8 را ارائه کردند این شرکت از تولید نسل بعدی پردازنده های سرور (Opteron) خود را با استفاده از معماری K9 در سال 2005 خبر داد.

در ابتدا قرار بر این بود این معماری فقط به سرور ها اختصاص یابد و بعد در اواسط 2007 هر سه گروه پردازنده ها (سرور ، دسکتاپ و موبایل) به سمت معماری K10 حرکت کنند اما اینگونه نشد و AMD ترجیح داد که تا سال 2007 همچنان پردازنده های سرور خود را با استفاده از معماری K8 (البته توسعه یافته آن) تولید کند و از ماه نوامبر سال جاری پردازنده های K10 با اسم رمز  Barcelona  را وارد بازار خواهد کرد.

لازم به ذکر است پیش از آنکه AMD به طور کامل به سوی معماری K10 حرکت کند در نیمه اول سال 2007 برای توسعه پردازنده های دسکتاپ  سری موفق Athlon  و Sempron خود اقدام به تولید پردازنده هایی با هسته های جدید (البته برمبنای K8) کرده که در جدول ذیل به توضیح آنها پرداخته ایم.

	اسم رمز	معماری	تعداد هسته	سوکت	فناوری ساخت	حافظه نهان سطح2
Athon 64 Fx	Windsonr FX	K8L 4*4	2+2	F(1207)	90nm	2MB total
Athon 64 X2	Brisbane	2	K8	AM2	65nm	1MB total
Athlon 64	Lima	1	K8	AM2	65nm	512KB total
Sempron	Sparta	1	K8	AM2	65nm	256 or 128KB

جدول شماره(1): تمامی پردازنده ها به تکنولوژی AMD-V مجهز هستند.

K10 نخستین معماری بر پایه 45 نانومتری AMD

اما معماری کامل‌تری که AMD برای توسعه پردازنده‌های چند هسته‌ای خود انتخاب کرده، K10 نام دارد.‌این معماری برای هر سه دسته پردازنده‌های موبایل ، دسکتاپ و سرور در نظر گرفته شده که حدودا از نوامبر سال 2007 در پردازنده‌های ‌این شرکت مبتنی بر ‌این معماری تولید خواهند شد.

K10 در ابتدا از فناوری ساخت 65 نانومتری تولید خواهند شد اما به تدریج در فاز دوم به سمت فناوری 45 نانومتری و همچنین پشتیبانی از حافظه های DDR3 با استفاده از سوکت جدید خود AMD3 حرکت خواهد کرد (همچنین بهره گیری از تکنولوژی SOI در ساخت پردازنده 45 های نانومتری).

از برتری‌های معماری K10 (که البته در تمام پردازنده‌هایی‌ که از این معماری استفاده می‌کنند وجود خواهد داشت) می‌توان به استفاده از حافظه نهان سطح 1 سه طرفه (64KB) با پهنای باند128 bit ، افزایش دستورالعمل‌های SSE4A,MMX و رمزگشایی تمامی ‌این دستورالعمل‌ها به شیوه مسیر مستقیم و اضافه کردن 8 ثبات (GPR (General Purpose Register ثبات داده واحد پردازش در مُد 64 بیتی.

K10 از Instruction Fetch 32 بایتی پشتیبانی می‌کند .

Instruction Fetch ، واحد واکشی برای خواندن دستوالعمل‌ها از حافظه اصلی و انتقال آن به ثبات های پردازنده که در داخل آن تعبیه شده است می‌باشد.

البته قرارگیری دستورالعمل هر کد و محل دستور بعدی(در صورت شرطی بودن دستور) در حافظه نهان پیش بینی شده است.

همچنین ماکزیمم پهنای باند ارتباطی CPU و حافظه اصلی از 6.4 GB/s (در K8) به 25.4 GB/s (البته در قدرتمندترین پردازنده یعنی Quad FX) رسیده است.

در مورد تکنولوژی (HT (HyperTransport به کار رفته در ‌این معماری باید گفت که ‌این نسخه مجهز به HT3.0 است که قابلیت پشتیبانی کامل از نسخه بعدی اسلات کارت‌های گرافیک یعنیPCIExpress 2.0 (که مورد استفاده کارت‌های گرافیک MultiCore خواهد بود) را دارد.

در مورد سرعت HT3.0 باید گفت که در پرسرعت‌ترین نوع ، سرعت آن 5.2 GT/s خواهد بود و با وجود خطوط داده 16 بیتی خود به رقم باور نکردنی انتقال داده 41.6 GB/s دست یافته است، که ‌این رقم دو برابر مقداری است که در نسخه قبلی (HT2.0) دیده بودیم.

ویژگی‌های پردازنده‌های‌ خانواده K10

حال بعد از معرفی معماری جدید ، به ویژگی‌های پردازنده‌های ‌این خانواده می‌پردازیم. ابتدا از پردازنده‌های دسکتاپ و البته از قدرتمندترین آن یعنی AMD Quad FX شروع می‌کنیم:

پردازنده‌های سری FX

پردازنده‌های سری FX در ابتدا با اسم رمز Agena FX با فناوری ساخت 65 نانومتر و بعد با اسم رمز Deneb FX که 45 نانومتری است عرضه می‌گردد.‌

این پردازنده‌ها تک چیپ و با چهار هسته خواهند بود که هر هسته ، از یک حافظه نهان سطح یک 64 کیلوبایتی دیتا و دستورالعمل و یک حافظه نهان سطح دو 512 کیلوبایتی به طور جداگانه برخوردار است و از 2MB حافظه نهان سطح سه به طور اشتراکی بین هر چهار هسته نیز بهره می‌برد.

در معماری قبلی، AMD تکنولوژی Cool’n’Quiet را ارئه کرده بود که بر طبق آن فرکانس کاری پردازنده متناسب با فعالیت سیستم تغییر می‌کرد. در معماری K10 می‌توان گفت که نوعی Cool’n’Quiet به کار رفته به طوری که کار کلی پردازنده بین هسته تقسیم می‌شود( شکل 2) ، ‌این امر باعث می‌شود که توان مصرفی پردازنده تا حد قابل ملاحظه‌ای کاهش یابد.

 پردازنده‌های سری Phenom

اما دسته دیگر پردازنده‌های دسکتاپ معماری K10 ، پردازنده‌های Phenom X4 و Phenom X2 نام دارند که به ترتیب با اسم رمزهای Agena و Kuma عرضه خواهند شد.البته یک مدل دیگر هم در ‌این دسته وجود دارد با نام Rana ( البته بدون L3 Cache ) که توان مصرفی بسیار پایینی خواهد داشت(در حدود 45w).

Phenom X2 که شامل Kuma و Rana در اوایل 2009 جای خود را به Propus وRegor که از فناوری 45 نانومتری بهره می‌برند خواهند داد. البتـهKuma نیز مانند Rana L3 Cache , نخواهد داشت اما سوکت آن AM3 خواهد بود.

در مورد سوکت AM3 (که با پردازنده‌های 45 نانومتری ارائه می‌گردند) باید گفت مهندسان شرکتAMD می‌گویند که سوکتی در آن زمان ارائه خواهد شد تغییرات زیادی نسبت به آنچه که هم‌اکنون از AM3 صحبت می‌شود خواهد داشت.

همانگونه که می‌دانید AM3 در ابتدا کاندیدایی برای سوکت بعدی AM2 بود که ‌اینگونه نشد و AM2+ جای آن را گرفت اما چیزی که واضح می‌باشد ‌اینست که تمام تلاش AMD ، بر تولید سوکت‌های Backward Compatible است یعنی نسخه‌های جدید قابلیت پشتیبانی از سری‌های پیش از خود را نیز داشته باشند، اما پشتیبانی از تکنولوژی‌های روز (مثل پشتیبانی از حافظه‌های DDR3) در اولویت قرار دارد.

	Code Name	Cpu Clock	L2 cache	L3 cache	Power (w)	Bus Speed (MT/s)	Socket
Phenom FX	Agena Fx	2.8 GHz	4*512KB	2MB share	TBD	4200	1207+ 4*4 8 Cores
		2.6 GHz				3800
		2.4 GHz				3800
Phenom X4	Agena	2.4 GHz	4*512KB	2MB share	89	3600	AM2+
		2.2 GHz				3200
Phenom X2	Kuma	2.8 GHz	2*512KB	2MB share	89	4200	AM2+
		2.6 GHz			65	3800
		2.4 GHz				3600
		2.3 GHz			45	3400
		2.1 GHz				3000
		1.9 GHz				2800

جدول شماره(2)

البته همانگونه که قبلا هم اشاره شد در مرحله بعد تمام Agena ها جای خود را به Deneb خواهند داد و سوکت‌ها هم در مدل‌های X4 و X2 ، همگی AM3 خواهند شد.

در‌این میان جای یک پردازنده تک هسته‌ای برای در اختیار گرفتن بازار پردازنده‌های ارزان قیمت (چیزی شبیه به Sempron) خالی به نظر می‌رسد به همین سبب AMD پردازنده Spica را برای‌این بازار در نظر گرفته که از تمامی ‌امکانات پردازنده‌های هم خانواده خود (SSE4A , AMD-V , AM2+ , HT 3.0) بهره‌مند خواهد بود.

همانطور که در جدول 2 مشاهده کردید برای مدل‌های مختلف، فقط به وسیله تفاوت فرکانس کاری از هم تمیز داده شده‌اند علت آن است که AMD در K10 از روال همیشگی برای نامگذاری استفاده نخواهد کرد.

از اخبار منتشر شده ‌اینگونه بر می‌آید که پسوند 64 از نام پردازنده حذف خواهد شد. علاوه بر آن نام پردازنده به شما اطلاعات بیشتری همچون توان مصرفی ، رده پردازنده ، و فرکانس اسمی ‌و کاری خواهد داد. برای مثال در پردازنده ای با نام BE-2350 حرف B نشانده این است که این

پردازنده در رده میانی (Intermediate) یا متوسط قرار دارد ، حرف E نشانه آن است که توان مصرفی این پردازنده کمتر از 65W خواهد بود و رقم اول عدد چهار رقمی نشانه دو هسته ای بودن این پردازنده است.

عرضه نسل جدید "یو اس بی" تا سال 2008

شرکت اینتل ویژگی های مربوط به استاندارد جدید انتقال اطلاعات را از طریق USB 3.0 که قرار است از سال 2008 وارد بازار شود اعلام کرد.

اینتل این "یو اس بی" جدید را در اجلاس سالانه Intel Forum Developer که در آن این شرکت چند ملیتی آمریکایی به معرفی محصولات آینده خود می پردازد، عرضه کرد. عرضه تجاری USB 3.0 از سال 2008 آغاز می شود. این محصول جدید که با نسخه های قبلی "یو اس بی" سازگار است، توانایی انتقال حجم بیشتری از اطلاعات را خواهد داشت. درحقیقت این محصول جدید با برخورداری از یک باند 10 برابر سریعتر از نسخه قبلی می تواند حداکثر با سرعت 8/4 گیگابیت بر ثانیه اطلاعات را انتقال دهد. براساس گزارش زئوس نیوز، در حال حاضر سرعت USB 2.0 به 480 مگابیت بر ثانیه می رسد. همچنین این "یو اس بی" جدید می تواند 600 مگابایت اطلاعات را تنها در یک ثانیه بارگذاری کند. این محصول جدید برای انتقال اطلاعات ابزارهای نسل جدید مثل دوربین های ویدیویی، دیسک های سخت و دوربین های عکاسی دیجیتال بسیار مفید است. اینتل علاوه بر افزایش سرعت انتقال، مصرف جریان الکتریسیته را هم تا حد قابل ملاحظه ای در این محصول جدید کاهش داده اند.

خالی کردن کامل جوهر پرینترهای اپسون

در صورتی که شما نیز از پرینترهای Epson استفاده میکنید احتمالأ متوجه شده اید که هنگامی که کارتریج Epson در حال تمام شدن است ، پرینتر یکدفعه از کار باز ایستاده و پیغامی را صادر می‌کند. بدین ترتیب دیگر به جوهر باقی مانده توجهی نکرده و زمانی شروع به‌کار می‌کند که کارتریج جدیدی به کار گرفته شود. با این کار همواره مقداری از جوهر کارتریج هدر میرود اما چه بهتر که از آخرین قطره جوهر بتوان استفاده کرد.
پخش کننده جوهر در اپسون با یک چیپ کار می‌کند که به درایور چاپگر اطلاعاتی در مورد میزان جوهر موجود می‌دهد.
یکی از فواید این مسئله این است که دیگر شما مجبور به دور انداختن اوراق چاپ شده به علت تمام شدن یک یا چند رنگ در هنگام چاپ نباشید.
این چیپ در بعضی از مدلهای کارتریج به درستی عمل نمی‌کند. به همین علت هم در بعضی مواقع خواستار یک کارتریج پر از جوهر می‌گردد و دیگر کاری به جوهر باقی مانده ندارد. البته از بعد از دادن پیغام هم می‌توانید اوراق خود را به چاپ برسانید، اما خودتان باید با چشم مواظب باشید که مشکلی پیش نیاید و در صورت مشاهده اولین کمبود رنگ، آن را عوض کنید.
اگر چاپگر بدون جوهر کار بکند این امکان وجود دارد که هد چاپگر آسیب ببیند.

ابزار SSC Service Utility را که می‌توانید از آدرس www.pcwelt.de/downloads/druck-dtp/druck/100906 دریافت کنید، می‌تواند نشان دهنده جوهر را در بیش از 100 چاپگر اپسون تغییر دهد. اینکه آیا مدل شما نیز در این میان پیدا می‌شود یا نه را می‌توانید در سایت زیر چک کنید: www.ssclg.com/epsone.shtml حتی اگر علاقه‌مند نیستید، باز هم یکبار دیدنش ضرری ندارد.

زیر گزینه “Configuration” مدل چاپگر خود را انتخاب کنید. در گزینه “Ink Monitor" می‌توانید میزان جوهر هر کدام از منابع خود را مشاهده کنید. اگر ابزار را ببندید، به عنوان آیکونی در Systray پدیدار می‌گردد. با دگمه راست ماوس بر روی آیکون کلیک کنید و گزینه "Reset Counters" را انتخاب کنید. اکنون این امکان برای شما وجود خواهد داشت که توسط گزینه "Reset all Counters" چیپهای تمامی منابع را به عقب باز گردانید. به عنوان جایگزین می‌توانید نشاندهنده هر جوهر را جداگانه انتخاب کنید. اگر کار را درست انجام داده باشید، گزینه "Ink monitor" منبع پری را به شما نشان خواهد داد. اگر پیغام زیر به شما داده شد: "...Please use ink freezer..." نمی‌توانید نشان‌دهنده کارتریج را تغییر دهید. به جای این کار می‌توانید عدد استاندارد جوهر را ساکن سازید. برای این کار (ترفندستان) باید به پخش کننده جوهر یک کارتریج اصلی پر را نسبت دهید که میزان اعداد آن جایگزین اعداد قدیمی شوند.

با دگمه راست ماوس بر روی آیکون SSC Service Utility کلیک کرده و گزینه زیر را انتخاب کنید: “Cartridge exchange, Move head to exchange Position” اکنون منابع به موقعیت تعویض در می‌آیند بدون اینکه نرم‌افزار خدماتی اپسون، این مسئله را یادداشت کند. جوهر جدید را جایگزین کنید، چند خط چاپ کرده و عدد استاندارد جوهر را توسط گزینه “Ink Freezer, Store Counters Values" ذخیره کنید. سپس دوباره منبع قدیمی را جایگزین کنید.

اکنون چیپ را توسط گزینه "Ink Freezer, Restore Values Back" با عدد جوهر جدید، initialize کنید. اگر پیغام "Ink Counters Value restored" ظاهر شد، موفق شده‌اید اما اگر گزینه "Wrong Stored data" به چشمتان خورد، چاپگر متوجه تعویض کارتریج شده و اینگونه مانع از تعویض عدد می‌شود. گاهی‌اوقات دربار دوم این عمل صورت می‌پذیرد.

Intel، AMD و پردازنده های 64 بیتی

 

Bit چیست ؟

کلمه بیت مخفف عبارت binary digit است. اعداد دودویی یا باینری یعنی همان روشی است که یک کامپیوتر داده ها را با آن ذخیره کرده یا در قالب آن انتقال می دهد. یک بیت می تواند مقداری بین صفر یا یک را به خود بگیرد. اگر تعدادی از بیت را پشت سرهم ردیف کنیم ، به یک کد باینری می رسیم مثل 1001011000101 که می تواند بیانگر یک دستورالعمل ریاضی مثل جمع یا تفریق،‌یک محل خاص از حافظه جهت آدرس دهی، و یا یک داده مشخص مثلا عدد 12.456 باشد. یک پردازنده 32 بیتی، مثل پنتیوم قادر است بااستفاده از این رشته صفر و یک، تا عدد 2 به توان 32 را کد گذاری کند یا در اصطلاح، آن را به مبنای باینری ببرد. طبیعی است که این میزان برای یک پردازنده 64 بیتی به 2 به توان 64 می رسد و این بدان معنی است که یک پردازنده 64 بیتی، می تواند سقف بسیار بالاتری از اعداد را در واحد زمان پشتیبانی کند. بنابراین اگر یک پردازنده 32 بیتی بخواهد عددی بیشتر از2 به توان 32 را پردازش کند یا انتقال دهد، باید در دو سیکل زمانی این کار را انجام دهد که وقت بیشتری را نسبت به یک پردازنده 64بیتی صرف می کند. بدین ترتیب یک پردازنده 64 بیتی، صرف نظر از آن که چند سیکل زمانی در ثانیه بیشتر از یک پردازنده 32 بیتی دارد، در هر کدام از این سیکل های زمانی نیز قادر است دو برابر یک پردازنده 32 بیتی عمل پردازش را انجام دهد.

حافظه ، مسئله مهم تر

اما عامل دیگری که تحت تأثیر دامنه بیتی که پردازنده قرار می گیرد، میزان حافظه ای است که سیستم پشتیبانی می کند یا مورد دسترسی قرار می دهد. در پردازنده های 32 بیتی که با سیستم عامل های همگون 32 بیتی کار می کنند، تنها چهار گیگا بایت از فضای حافظه RAM قابل دسترسی است که حتی این مقدار هم توسط سیستم عامل های 32 بیتی ، اغلب به دو گیگا بایت کاهش می یابد. زیرا دو گیگا بایت دیگر از آن باید به برنامه های کاربردی جهت اجرا تخصیص داده شود. پردازنده پنتیوم 4 محصول اینتل و آتلون XP از AMD، از جمله همین پردازنده هایی هستند که علیرغم فرکانس بالا جهت اجرای تعداد بیشتری دستورالعمل در واحد زمان ، به دلیل عدم امکان دسترسی به مقادیر زیادتری از حافظه، گاه سرورهای محیط های Enterprise را با مشکل مواجه می کنند. در حالی که این مشکل ، در پردازنده های 64 بیتی البته به شرط اجرای برنامه های 64 بیتی تحت سیستم عامل های 64 بیتی با پشتیبانی از چند ترابایت فضای حافظه، برطرف شده است .

اینتل و AMD

شرکت AMD، با ساخت اولین مدل آتلون 64 بیتی که البته برخلاف نام آن ، قابلیت پشتیبانی 40 بیتی از حافظه را داشت و می توانست 136 گیگا بایت از فضای حافظه را آدرس دهی کند و اینتل با ساخت پردازنده Xeon سری DP با قابلیت اجرای 32و 64 بیتی و برخورداری از تکنولوژی hyper threading ، اولین گام را جهت ساخت پردازنده های 64 بیتی برداشتند. این پردازنده ها علاوه بر مهیا ساختن قابلیت دسترسی به میزان حافظه بیشتر برای سیستم عامل، به هر برنامه کاربردی قابل اجرا برروی آن سیستم عامل ، یک بلاک چهر گیگا بایتی از حافظه را جهت اجرا اختصاص می دهند. این توانایی جدید به نحو بسیار محسوسی ، کاربران برنامه های طراحی مهندسی و بسیاری از بانک های اطلاعاتی را با افزایش کارایی و سرعت اجرای برنام ها مواجه کرد. این پردازنده ها که طبق نظر سازندگانشان به طور کامل از سیستم عامل ها و برنامه های 32 بیتی پشتیبانی کرده و هیچ خللی را به دلیل ارتقا به وضعیت 64 بیتی، در برنامه های قبلی وارد نمی کردند و به قول خودشان سازگار باقبل بودند، تنها در صورت اجرای سیستم عامل های 64 بیتی و همچنین اجرای برنامه های 64 بیتی، می توانستند قدرت خودشان را به نمایش بگذراند. در حالی که در زمان اجرای 32 بیتی بر روی سیستم عامل های 32 بیتی، تنها چیزهایی که می توانند عاید این محیط های قدیمی نماینده، عبارت است از:

1.       استفاده ازفرکانس بالاتر از جهت اجرای تعداد بیشتری دستورالعمل در واحد زمان

2.       استفاده از سطوح بالاتر cache جهت افزایش دسترسی به اطلاعات

3.       استفاده از سیلیکون هایی با کیفیت بالاتر و دارای تعداد ترانزیستور بیشتر باز هم در راه افزایش سرعت.

به هر روی هر دو شرکت سرشناس تولید کنند پردازنده های 64 بیتی برای کامپیوتری x86 مدعی ساخت پردازنده های مذکور با کیفیت بالاتر بوده و در واقع هر دو ادعای پیشتازی در این عرصه را دارند.

راه حل های اینتل

1)        این راه حل ها شامل سه دسته پردازنده بعد از ارائه Xeon DP و سه مدل پردازنده ایتانیوم به شرح زیر است :

2)        پردازنده های سری 64bit xeon  , این سری از پردازنده های اینتل با قدرت انعطاف بالا و دو مگا بایت cache لایه سه ، به عنوان محبوب ترین پردازنده 64 بیتی برای سرورها شناخته شده اند. ضمن اینکه قادرند هم برنامه های 64 بیتی و هم برنامه های 32 بیتی را با کارایی بالا و با استفاده از حافظه های DDR2 و خطوط حامل PCI Express اجرا کنند و در نتیجه کارایی سیستم را تا حد 50 درصد بالاتر از xeonهای قدیمی تر32 بیتی ، مثل پردازنده xeon DP 3.2 گیگا هرتز ببرند. این پردازنده ها در وب سرورها و ایمیل سرورها کاربرد زیادی دارند.

3)        پردازنده های سری 64bit xeon MP , قدرتمندترین و سریع ترین پردازنده با نام xeon است و با قدرت بالای دسترسی به حافظه، هشت مگا بایت cache لایه سه و وجود فناوری DBS، بهترین انتخاب برای سرورهای لایه واسط ، یعنی همان Application Server یا سرور مربوط به بانک های اطلاعاتی با حجم داده و پردازش بالا می باشد. این سرور در کاربردهای Enterprise، مثل سیستم های تجاری ERP و BI کاربرد بسیار مناسبی دارد .

4)        64bit xeon workstation , همان گونه که از نام آن برمی آید، این پردازنده قادر است با استفاده از قابلیت هایی مثل NetBurst، PCI Express، Cache لایه دو، و فناوری hyper threading، برنامه های 32 و 64 بیتی، خصوصا برنامه های طراحی مهندسی، گرافیک و امثال آن را با کارایی و سرعت بالا اجرا نماید.

5)        Itanium2 , قدرتمندترین و با ثبات ترین پردازنده ساخت اینتل است . این پردازنده که خود در مدل های DP، MP و Low Voltage به بازار ارائه شده است ، با قابلیت نه مگا بایت فضای cache لایه سه، بالاترین کارایی و سرعت را برای سرورهای لایه واسط ، بانک های اطلاعاتی ، راه حل های ERP، BI، HPC، و انواع سیستم های مدیریتی پیچیده به ارمغان می آورد.  پردازنده های سری ایتانیوم، آلتوناتیوی قوی برای سیستم های اطلاعاتی موجود برروی پردازنده های RISC ساخت آی بی ام بوده و با قیمت بسیار پایین تر از سیستم های MainFrame، رقیبی سرسخت برای آن به حساب می آیند.

راه حل AMD

AMD برای پشتیبانی از فناوری پردازش های 64 بیتی ، چندین مدل پردازنده 64 بیتی آتلون، اپترون، و توریون را ارائه کرده است . که در ادامه به بررسی اجمالی آن ها پرداخته می شود.

1.       AMD Athlon64  , انواع و اقسام مختلفی از آتلون سری 64 برای اجرای برنامه های 64 و 32 بیتی با کارایی بالا ساخته شده است . این پردازنده ها که با فناوری های قابل رقابت مشابه آنچه که در اینتل برای ساخت پردازنده های زئون ساخته شده است، ارائه شده اند، به کاربران کامپیوترهای دسکتاپ اجازه می دهد برنامه های کاربردی ای که به سرعت بالا دسترسی سریع به حجم بالای حافظه نیاز دارند را با کارایی بالایی اجرا نمایند. برنامه های گرافیکی و مالتی مدیا، بازی های سه بعدی ، ویرایش تصاویر، فیلم، موسیقی، و به طور کلی Applicationهای مربوط به کاربران نهایی ،‌بهترین بهره را از این پردازنده ها می برند. این پردازنده در چند مدل مختلف ارائه شده که از مدل FX آن برای کاربردهای دسکتاپ و از مدل MP برای سرورها استفاده می شود.

2.       Opteron  , AMD، پردازنده های سری اپترون را در قالب و همپای با xeonهای 64 بیتی و تا حدودی پردازنده های گران قیمت تر ایتانیوم ساخته است. این پردازنده که به گفته AMD با ترکیب فاکتورهای مهمی چون سازگاری، کارایی ، قابلیت اعتماد، و قیمت نسبتا پایین رقابتی ، پا به عرصه وجود گذاشته، تاکنون در قالب چهار مدل مختلف سری 1-8wag و سری های 200،100 و 800 به بازار عرضه شده است. این پردازنده قادر است تا 256 ترابایت فضای حافظه را مورد دسترسی قرار دهد و با استفاده از توان مصرفی نسبتا پایین 55 وات برای سری HE و 30 وات برای سری EE از هدر رفتن توان مصرفی پردازنده و درنهایت کل سیستم جلوگیری کند. پردازنده های آتلون و اپترون 64 بیتی تاکنون بارها از طرف مجامع مختلف به عنوان مقرون به صرفه ترین راه حل برای کاربردهای دسکتاپ و تا حدودی Enterprise با حفظ هردو فاکتور کارایی بالا و قیمت پایین شناخته شده است .

3.       Turion  , این پردازنده به منظور ایجاد امکان سوارکردن سیستم عامل های 32 و 64 بیتی برروی کامپیوترهای نوت بوک با تکنولوژی Mobile طراحی وساخته شده است. این پردازنده با وزن بسیارکم، مصرف انرژی پایین، و ایجاد حرارت محدود با فناوری بی سیم بسیار سازگار بوده و می تواند با کارایی بسیار بالاتری نسبت به پردازنده های معمولی دستگاه های مبتنی بر تکنولوژی موبایل و بی سیم، به اجرای برنامه های طراحی شده برای این محیط ها بپردازد. سیستم عامل، کلیه برنامه های صوتی و تصویری ، بازی ها و امثال آن از مزایای افزایش سرعت با استفاده از این پردازنده 64بیتی بهره مند می شوند.