RAID

تشخیص درگاه‌ها

برای آن‌که RAID 0 بالاترین کارایی را ارایه کند، باید از درگاه‌هایی استفاده کرد که حداکثر کارایی را برای سخت‌دیسک‌ها فراهم ‌کنند. در حال حاضر دو استاندارد برای درگاه‌های سخت‌دیسک‌ها وجود دارد: Parallel ATA PATA) که IDE نیز نامیده می‌شود( و Serial ATA (SATA). امروزه در‌گاه‌های PATA جای خود را تقریباً به درگاه‌های ساتا داده‌اند، به‌طوری که بیش‌تر مادربرد‌های جدید درگاه PATA ندارند و در عوض از چندین درگاه ساتا استفاده می‌کنند.

به‌طور کلی درگاه Parallel ATA در دو سرعت ATA100 و ATA133 موجود است. اگر قصد استفاده از سخت‌دیسک‌های IDE را دارید، برای رسیدن به کارایی بالاتر لازم است از سخت‌دیسک‌ها و درگاه‌های ATA133 استفاده کنید. به علاوه، هر یک از آن‌ها را با استفاده از یک کابل 80 رشته‌ا‌ی، به یک درگاه مجزا به حالت Master (اصلی) متصل کنید.

هیچ‌گاه سخت‌دیسک‌ها را توسط یک کابل و با استفاده از پیکربندی Master/Slave به یک درگاه متصل نکنید، زیرا موجب افت کارایی می‌شود. دو درگاه‌ IDE نمایش داده شده در تصویر شماره‌ی «4»، توسط پل ‌جنوبی کنترل نمی‌شوند بلکه توسط چیپی اضافی که قابلیت RAID را نیز دارد کنترل می‌شوند.  

چون درگاه Parallel ATA در حال انقراض است، ما از درگاه‌ ساتا استفاده کردیم. در حال حاضر ساتا در دو نسخه‌ی SATA-1 با سرعت 5/1 گیگابیت بر ثانیه و SATA-2 با سرعت 3 گیگابیت بر ثانیه عرضه شده است. اگر تمایل دارید کارایی بالاتری داشته باشید، بهتر است از سخت‌دیسک‌ها و درگاه‌های SATA-2 استفاده کنید. در این مقاله ما از دو سخت‌دیسک Samsung HD080HJ با ظرفیت 80 گیگابایت که مبتنی بر درگاه SATA 2 هستند استفاده کرده‌ایم.

پیکربندی RAID

پیش از آغاز کار، باید این نکته را یادآور شویم که پیکربندی سیستم RAID موجب پاک شدن تمامی اطلاعات درون سخت‌دیسک‌های شما می‌شود. بنابراین اگر اطلاعات مهمی درون سخت‌دیسک‌های خود دارید، قبل از شروع به پیکربندی RAID لازم است از آن‌ها نسخه‌ی پشتیبان تهیه کنید.

بعد از متصل کردن سخت‌دیسک‌ها به درگاه‌های RAID، آن‌ها مانند دو سخت‌دیسک مجزا عمل خواهند کرد. بنابراین نیاز دارید که آن‌ها را به شکل سیستم RAID پیکربندی کنید. روش‌های پیکربندی، منو‌ها و گزینه‌های RAID در مادربردها و کنترلر‌های مختلف RAID، متفاوت است. اما این تفاوت‌ها خیلی اندک‌اند و  دستور‌العمل‌هایی را که در ادامه می‌خوانید، می‌توانید کم و بیش در تمام مادربردها پیاده کنید.

اگر از مادربردی استفاده می‌کنید که چیپ‌ست جنوبی آن همراه با کنترلر RAID است، ابتدا باید داخل برنامه‌ی بایوس سیستم بروید و از آن‌جا گزینه‌ا‌ی را که مربوط به کنترلر سخت‌دیسک است، از وضعیت IDE به RAID تغییر دهید. البته برخی از مادربردها برای کنترلر RAID گزینه‌ی مجزا دارند که توسط Enable/Disable می‌توانید آن‌ را فعال یا غیرفعال کنید. این گزینه‌ها معمولاً در بخش‌های Advanced، Advance Chipset Features، Drive Configuration، Integrated Peripheral و یا دیگر بخش‌های صفحه‌ی بایوس وجود دارند. برای اطلاعات دقیق‌تر در مورد محل این گزینه در بایوس، می‌توانید دفترچه‌ی مادربرد خود را بررسی کنید.

بعد از آن‌که گزینه‌ی RAID را در بایوس فعال کردید، در هنگام POST (به صفحه‌های مشکی رنگی که نوشته‌های سفیدی دارند و تا قبل از بارگذاری ویندوز نمایش داده می‌شوند، Power-On Self Test یا POST می‌گویند)، منوی مربوط به صفحه‌ی پیکربندی RAID را مشاهده خواهید کرد.  

برای ایجاد RAID، لازم است داخل صفحه‌ی پیکربندی آن شوید. بنابراین باید مجموعه‌ا‌ی از کلیدهایی را که در طی POST (بعد از روشن کردن کامپیوتر و قبل از وارد شدن به ویندوز) به صورت پیغامی برای داخل شدن به این صفحه ظاهر می‌شوند، فشار دهید. این کلید‌ها متناسب با سازنده‌ی چیپ RAID متغیر است. معمولاً برای داخل شدن به این صفحه، لازم است کلید Ctrl به علاوه‌ی ابتدای نام سازنده‌ی چیپ را فشار دهید 

به عنوان مثال، برای داخل شدن به صفحه‌ی پیکربندی RAID در چیپ‌ست‌های اینتل، باید کلید‌های ترکیبی Ctrl+I، برای چیپ مارول کلیدهای Ctrl+M، برای چیپ SiliconImage کلیدهای Ctrl+S، و برای چیپ Jmicron کلیدهای Ctrl+J را فشار دهید. مادربردی که ما برای آزمایش انتخاب کردیم، دو چیپ RAID دارد. بنابراین هنگام بوت شدن سیستم می‌توان به دو صفحه‌ی پیکربندی RAID داخل شد (یکی صفحه‌ی پیکربندی برای چیپ اینتل و صفحه‌ی دیگر برای چیپ مارول).

 ما دو سخت‌دیسک را به درگاه‌هایی که توسط چیپ‌ست اینتل کنترل می‌شوند وصل کردیم که می‌توانید این موضوع را در تصویر شماره‌ی «6» مشاهده کنید. همان‌طور که در این شکل می‌بینید، هنوز RAID پیکربندی نشده است، زیرا در زیر گزینه‌ی "RAID Volumes" عبارت "None defined" و در مقابل نام دو سخت‌دیسک، عبارت "Non-RAID Disk" ظاهر شده است. با توجه به این‌که ما از کنترلر RAID چیپ‌ست اینتل استفاده کردیم، بنابراین برای داخل شدن به صفحه‌ی پیکربندی RAID باید کلید‌های ترکیبی Ctrl+I را فشار دهیم.

به‌طور کلی، صفحه‌ی پیکربندی RAID با توجه به نوع سازنده‌ی چیپ RAID متفاوت است. برای مثال، اگر سخت‌دیسک‌ها را به درگاه‌های مربوط به چیپ مارول متصل کنیم، تصویر شماره‌ی «7» نمایش داده خواهد شد. همان‌طور که در این تصویر نیز می‌بینید، RAID هنوز پیکربندی نشده است (به عبارت "No array is defined!" در زیر گزینه‌ی "Arrays Information" توجه کنید). در این وضعیت، برای ورود به صفحه‌ی پیکربندی RAID، نیاز به فشار دادن کلیدهای ترکیبی Ctrl+M دارید.

پیکربندی RAID

منوی اصلی برنامه‌ی پیکربندی RAID اینتل در تصویر شماره‌ی «8» نمایش داده شده است. این صفحه بعد از فشار دادن کلید‌های ترکیبی Ctrl+I در هنگام بوت شدن سیستم و بعد از تصویر شماره‌ی «6» نمایش داده می‌شود.

 تمام برنامه‌های RAID تقریباً مشابه هم هستند و کار کردن با آن‌ها نیز آسان است. صفحه‌ی اصلی برنامه‌ی پیکربندی RAID اینتل، اطلاعات مربوط به سخت‌دیسک‌ها را نمایش می‌دهد و شامل چهار گزینه است. برای تشکیل RAID، باید در این صفحه ابتدا گزینه‌ی Create RAID Volume را انتخاب کنید. سپس صفحه‌ی دیگری (تصویر شماره‌ی «9») نمایش داده خواهد شد. اکنون در مورد گزینه‌های درون این صفحه توضیحاتی ارایه می‌دهیم. 

●Volume Name : نامی که تحت آن سیستم ‌عامل‌تان به RAID دسترسی پیدا خواهد کرد. به عبارت ساده‌تر، توسط این گزینه برای آرایه‌ی RAID خود می‌توانید نامی را انتخاب کنید.

● RAID Level (سطح RAID): توسط این گزینه می‌توانید نوع RAID مورد نیاز را انتخاب کنید. RAID 0 (Data Striping، برای بهبود کارایی) یا RAID 1 (Mirroring، برای بهبود قابلیت اطمینان) و یا دیگر نسخه‌های RAID که متناسب با چیپ RAID شما قابل دسترس هستند.

● Disks (سخت‌دیسک‌ها): این گزینه برای انتخاب سخت‌دیسک‌هایی است که قصد استفاده از آن‌ها را در آرایه‌ی RAID دارید. اگر شما سه سخت‌دیسک دارید و قصد استفاده از دو عدد از آن‌ها را به حالت RAID دارید، می‌توانید در این منو دو سخت‌دیسک مورد نیاز خود را انتخاب کنید.

● اندازه‌ی Stripe: این گزینه اندازه‌ی قطعه‌ی داده‌هایی را که RAID استفاده خواهد کرد تعیین می‌کند. اگر نخواهیم وارد جزییات بیش‌تر شویم، می‌توان گفت که این مقدار، اندازه‌ی هر یک از سکتور‌های سخت‌دیسک است که بعد از پیکربندی استفاده خواهد شد. این‌که اندازه‌ی ایده‌آل برای این گزینه چه مقدار است، به بحث زیادی نیاز دارد. به‌طور کلی اگر شما بیش‌تر با فایل‌های حجیم سر و کار دارید، هرچه مقدار قطعه (Stripe) بزرگ‌تر باشد بهتر است. اگر از حجم فایل‌هایی که قصد استفاده از آن‌ها را دارید اطلاع ندارید، می‌توانید این گزینه را در وضعیت پیش‌فرض تنظیم کنید (معمولاً 64 کیلوبایت یا 128 کیلوبایت است).

● Capacity (ظرفیت): توسط این گزینه می‌توانید ظرفیت‌های کم‌تری را برای بیش از یک RAID پیکربندی کنید. یا به عبارتی می‌توانید RAID را قسمت‌بندی کنید. یعنی 2 سخت‌دیسک RAID و یا بیش‌تر ایجاد کنید. به عنوان مثال، به جایِ داشتن یک آرایه‌ی 160 گیگابایتی، می‌توانید توسط این گزینه یک آرایه‌ی 100 گیگابایتی و یک آرایه‌ی 60 گیگابایتی داشته باشید. سیستم‌عامل این دو آرایه را به‌طور مجزا تشخیص می‌دهد.

بعد از انجام این تنظیمات، صفحه‌‌ای ظاهر خواهد شد که به شما یادآوری می‌کند تمامی اطلاعات موجود در سخت‌دیسک شما از دست خواهند رفت. با فشار دادن کلید Y، آرایه‌ی RAID تشکیل می‌شود.

در تصویر شماره‌ی «10»، می‌توانید ببینید که سیستم ما به حالت RAID 0 (Data Striping) پیکربندی شده است. بعد از ایجاد آرایه‌ی RAID، نوبت به نصب سیستم ‌عامل می‌رسد.

نصب سیستم عامل

اکنون باید روی سخت‌دیسک‌هایی که به حالت RAID پیکربندی شده‌اند، سیستم‌ عامل نصب کنید. ما از سیستم‌ عامل ویندوز ایکس‌پی استفاده کرده‌ایم و فرض را بر این گذاشته‌ایم که شما با نحوه‌ی نصب ویندوز آشنایی کامل دارید. همان‌طور که می‌دانید، برای نصب سیستم‌ عامل ابتدا لازم است از داخل صفحه‌ی بایوس، اولین وسیله‌ی قابل بوت را به دیسک‌گردان سی‌دی CD-Rom) و...( تغییر داد و سپس سی‌دی سیستم ‌عامل را درون دیسک‌گردان گذاشته و در طی فرآیند بوت و زمانی که پیغام Press Any Key To Boot From CD ظاهر می‌شود، یکی از کلید‌های صفحه‌کلید را فشار داد.

ویندوز ایکس‌پی قادر نیست به‌طور خودکار سیستم RAID را تشخیص دهد. بنابراین زمانی که شما از RAID استفاده می‌کنید، پیغامی مبنی بر این‌که سیستم شما فاقد سخت‌دیسک است ظاهر خواهد شد.

 برای این‌که با چنین پیغامی روبه‌رو نشوید، لازم است یک دیسک فلاپی شامل راه‌انداز (درایور) کنترلر RAID تهیه کنید. در گذشته، سازندگان مادربردها این فلاپی را درون جعبه‌های محصولات خود قرار می‌دادند، ولی امروزه باید خود کاربر آن را تهیه کند. برای تهیه‌ی این فلاپی لازم است سی‌دی همراه مادربرد (معمولاً سی‌دی راه‌انداز مادربرد) را داخل دستگاه دیگری (دستگاهی که سیستم ‌عامل داشته باشد) قرار داده و درون آن به دنبال پوشه‌ی RAID بگردید. اگر نتوانستید این پوشه را پیدا کنید، می‌‌توانید دفترچه‌ی راهنمای مادربرد را بررسی نمایید یا با مرکز سرویس‌دهنده‌ی مادربرد تماس بگیرید. اگر سی‌دی مادربرد خود را گم کرده‌اید، می‌توانید با مراجعه به سایت وب سازنده‌ی مادربرد و یا سازنده‌ی کنترلر RAID، این فلاپی دیسک را فراهم کنید.

در ابتدای نصب ویندوز ایکس‌پی، ممکن است پیغام زیر را مشاهده کنید:

Press F6 if you need to install a third SCSI or RAID Driver …

زمانی که این پیغام ظاهر شد، کلید F6 را فشار دهید و فلاپی دیسک مربوط به راه‌انداز RAID را درون دیسک‌گردان فلاپی قرار دهید و منتظر بمانید . 

سپس کلید S را فشار دهید و نام راه‌انداز مربوط به کنترلر، و سپس ویندوزی را که در حال نصب آن هستید، انتخاب کنید (تصویر شماره‌ی «13»). در این مثال، به دلیل این‌که مادربرد ما از چیپ ICH7R استفاده می‌کند، گزینه‌ی اول را انتخاب کردیم.

 بعد از انتخاب راه‌انداز، صفحه‌ی قبلی یک بار دیگر نمایش داده خواهد شد. اکنون راه‌انداز بارگذاری شده را می‌بینید. پس از انجام این مراحل، ویندوز آرایه‌ی RAID شما را به درستی تشخیص خواهد داد. چون ما سیستم RAID 0 را پیکربندی کردیم، ویندوز تنها یک سخت‌دیسک 160 گیگابایتی را تشخیص می‌دهد (تصویر شماره‌ی «14»).

 همان‌طور که می‌دانید، ظرفیت حقیقی سخت‌دیسک‌ها کم‌تر از میزان ذکر شده روی آن‌هاست. به عنوان مثال، یک سخت‌دیسک 80 گیگابایتی در حقیقت 53/74 گیگابایت خواهد بود. بنابراین در تصویر شماره‌ی «14»، به جای سخت‌دیسک 160 گیگابایتی، سخت‌دیسکی 150 گیگابایتی را مشاهده می‌کنید.

از این مرحله به بعد، به‌طور عادی به نصب ویندوز ادامه دهید و پس از نصب ویندوز، از آرایه‌ی RAID تازه‌ی خود نهایت استفاده را ببرید.